Οι δώδεκα μήνες κατά το Αττικό ημερολόγιο στην Αρχαία Ελλάδα

Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν δώδεκα μήνες, όπως έχουμε και εμείς σήμερα, ενώ η χρονολόγηση των ετών γινόταν με βάση τις Ολυμπιάδες.

Αντί για εβδομάδες, οι μήνες διαιρούνταν σε τρεις δεκάδες, τις οποίες ονόμαζαν:την πρώτη δεκάδα «ισταμένου», «αύξοντος» ή «αρχομένου» την δεύτερη δεκάδα «μηνός μεσούντος», και την τρίτη δεκάδα «φθίνοντος» ή «απιόνος μηνός».
Το νέον έτος για τους αρχαίους Αθηναίους αρχίζει την 1η Εκατομβαιώνος που πάντοτε πρέπει να πέσει μετά το θερινό ηλιοστάσιο. Γι' αυτό κάθε δύο ή τρία χρόνια προστίθετο ο μήνας Β' Ποσειδεών.
Η ημέρα για τους αρχαίους Έλληνες αρχίζει κατά την δύση του ηλίου κι όχι όπως σήμερα τα μεσάνυχτα.

Αλλά ας δούμε τους δώδεκα μήνες αναλυτικά....

• Εκατομβαιών:Ο Εκατομβαιών είναι ο πρώτος μήνας στο Αττικό ημερολόγιο.που ακολουθούσε το θερινό Ηλιοστάσιο και αντιστοιχούσε με το χρονικό διάστημα από 23 Ιουνίου έως 23 Ιουλίου, αφιερωμένος στον Απόλλωνα.Τα Εκατόμβαια ήταν μία γιορτή που γινόταν προς τιμή του Απόλλωνα, στην οποία θυσιάζονταν εκατόμβαι, δηλαδή μεγαλοπρεπής θυσία 100 βοδιών, ταύρων κ.ά.

• Μεταγειτνιών:Ο Μεταγειτνιών ή Μεταγιτνιών ήταν ο δεύτερος μήνας στο αττικό ημερολόγιο, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στο Μεταγείτνιο Απόλλωνα και αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα 24 Ιουλίου-22 Αυγούστου.Κυριότερες γιορτές κατά το μήνα αυτό ήταν τα Μεταγείτνια στην Αττική την έβδομη μέρα του μήνα.Κατά τη γιορτή τελούνταν θυσίες και προσφορές, ωστόσο δεν έχουν σωθεί περισσότερες λεπτομέρειες από αρχαίες πηγές.Η ονομασία της γιορτής σήμαινε την αλλαγή πόλεως λόγω αποικίας, εξορίας, εμπορικών ή άλλων δραστηριοτήτων (γειτνίασις πρός ετέρους). Είχαν μεγάλη κοινωνική και πολιτική σημασία, καθώς προβαλλόταν η αρμονία κι η ειρήνη στις πολιτικές και διπλωματικές υποθέσεις μεταξύ δυο πόλεων και των μετοικισμένων κατοίκων τους.

• Βοηδρομιών :Ο Βοηδρομιών είναι ο τρίτος μήνας στο αττικό ημερολόγιο, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στο Βοηδρόμιο Απόλλωνα και άρχιζε με την πρώτη εμφάνιση της σελήνης του Αυγούστου, εως την νέα σελήνη του Σεπτεμβρίου. Η πρώτη ημέρα εκάστου μηνός καλούνταν ''Νουμηνία''. Η τελευταία μέρα εκάστου μηνός καλούνταν '' 'Ενη και νεα.''Κυριότερη γιορτη εκείνο τον μήνα ήταν τα Βοηδρόμια την 7η ημέρα του μήνα.Τα Βοηδρόμια ήταν αρχαία ελληνική εορτή η οποία λάμβανε χώρα στην Αθήνα την 7η ημέρα του Βοηδρομίωνος μηνός (μέσα Αυγούστου έως μέσα Σεπτεμβρίου) προς τιμή του Απόλλωνα Βοηδρομίου. Ο όρος βοηδρομία σήμαινε παροχή βοηθείας με την έννοια της βοηθείας κατά την μάχη. Η εορτή διέθετε στρατιωτική πτυχή, και κατά την εκδήλωση προσφέρονταν ευχαριστίες στον Απόλλωνα για την βοήθεια που παρασχόταν στους Αθηναίους κατά τις πολεμικές τους επιχειρήσεις.

• Πυανεψιών:Ο Πυανεψιών είναι ο τέταρτος στη σειρά μήνας στο Αττικό ημερολόγιο, που αντιστοιχούσε με το χρονικό διάστημα από 23 Σεπτεμβρίου μέχρι 22 Οκτωβρίου, αφιερωμένος στον Απόλλωνα.Κατά το μήνα αυτό η γιορτή Πυανέψια ή Πυανόψια ηταν προς τιμή του θεού Απόλλωνα,.Τα Πυανόψια ή Πυανέψια ήταν γιορτή στην αρχαία Αθήνα προς τιμήν του Απόλλωνα με αναίμακτη θυσία καρπών και φρούτων, των πρώτων καρπών μετά τη συγκομιδή.

ΔΙΑΣ Mαιμακτηριών-ZEUS maimaktirion

• Μαιμακτηριών:Ο Μαιμακτηριών είναι ο πέμπτος μήνας στο αττικό ημερολόγιο, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στο Δία Μαίμακτο και περίπου αντιστοιχούσε στο σημερινό χρονικό διάστημα 23 Οκτωβρίου-22 Νοεμβρίου.Κυριότερες εορτές κατά το μήνα αυτό ήταν τα Μαιμακτήρια Η γιορτή ήταν προς τιμήν του Διός Μαιμάκτου, προσωνύμιο του Δία που σημαίνει "θυελλώδης" και "ταραχώδης'', θεού των ανέμων και των καταιγίδων. Περιελάμβανε δεήσεις προς τον Δία για ήπιο χειμώνα, καθώς και χορούς ανδρών στο θέατρο, που ήταν μεταμφιεσμένοι σε Βάκχες, Νύμφες και Ώρες, πανηγυρίζοντας
  
  την έναρξη του χειμώνα.

• Ποσειδεών:Ο Ποσειδεών είναι ο έκτος μήνας στο αττικό ημερολόγιο, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στο θεό Ποσειδώνα και αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα 23 Νοεμβρίου-22 Δεκεμβρίου. Σε άλλες πόλεις της αρχαίας Ελλάδας εκτός από την Αθήνα, θεωρούνταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου.Κάθε 2-3 χρόνια, προστίθετο ένας εμβόλιμος μήνας, ο Ποσειδεών Β', ώστε η πρώτη ημέρα κάθε μήνα να συμπίπτει κατά το δυνατόν με τη Νέα Σελήνη.Κυριότερες γιορτές κατά το μήνα αυτό ήταν τα Φαλληφόρια προς τιμήν του Διονύσου. Τα φαλληφόρια ήταν εορταστική, τελετουργική πομπή προς τιμήν του θεού Διονύσου με οργιαστικό χαρακτήρα, κατά την οποία «περιήγετο (…) φαλλός ως σύμβολον της παραγωγικής δυνάμεως της φύσεως»

• Γαμηλιών:Ο Γαμηλιών είναι ο έβδομος μήνας στο αττικό ημερολόγιο, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στους θεούς Δία και Ήρα και αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα 23 Δεκεμβρίου-22 Ιανουαρίου.Ο μήνας πήρε το όνομά του από τη γιορτή των Γαμηλίων ή Θεογαμίων, του ιερού γάμου μεταξύ των δυο θεών

ΑΝΘΕΣΤΗΡΙΑ

• Ανθεστηριών: Ο Ανθεστηριών είναι ο όγδοος μήνας στο αττικό ημερολόγιο, ο οποίος ήταν αφιερωμένος στο θεό Διόνυσο και αντιστοιχούσε στο χρονικό διάστημα Νέα Σελήνη Ιανουαρίου έως Νέα Σελήνη Φεβρουαρίου.Η κυριότερη και επώνυμη γιορτή του μήνα ήταν τα Ανθεστήρια, τα οποία διαρκούσαν τρεις ημέρες. Κατά την τελευταία ημέρα της γιορτής αυτής τελούνταν τα Υδροφόρια προς τιμήν όσων χάθηκαν στον Κατακλυσμό του Δευκαλίωνα. Η πρώτη μέρα των Ανθεστηρίων ονομαζόταν «πιθοίγια». Ονομάστηκε έτσι από το γεγονός ότι την ημέρα αυτή ανοίγονταν και δοκιμάζονταν για πρώτη φορά οι πίθοι με τον οίνο της χρονιάς. Η δεύτερη μέρα των Ανθεστηρίων λεγόταν «Χόες», από το ομώνυμο οινοδοχείο και η τρίτη μέρα των Ανθεστηρίων ονομάζονταν «Χύτροι», επειδή την ημέρα προσφέρονταν αγγεία με άνθη, μαγειρεμένα λαχανικά και πανσπερμία σιτηρών.

• Ελαφηβολιών:Ο Ελαφηβολιών είναι ο ένατος μήνας του αττικού ημερολογίου. Ήταν αφιερωμένος στη θεά Άρτεμη και αντιστοιχεί με το χρονικό διάστημα 21 Φεβρουαρίου-23 Μαρτίου.Ο μήνας πήρε το όνομά του από τα Ελαφηβόλια, γιορτή με θυσίες ελαφιών που πραγματοποιούνταν την έκτη μέρα του μήνα προς τιμήν της Ελαφηβόλου Άρτεμης.Αναφορικά με την εορτή δεν είναι γνωστές πολλές λεπτομέρειες, παρά μόνο ότι αρχικά τελούνταν θυσίες ελαφιών. Ωστόσο αργότερα το έθιμο περιελάμβανε προσφορά γλυκισμάτων σε σχήμα ελαφιού, τα οποία ήταν παρασκευασμένα από αλεύρι, μέλι και σουσάμι. Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι ήταν η μεγαλύτερη εορτή της πόλεως Υάμπολις στη Φωκίδα, η οποία εορταζόταν σε ανάμνηση μιας μεγάλης νίκης των κατοίκων της πόλης ενάντια στους Θεσσαλούς και ήταν προς τιμήν της Αρτέμιδος, της οποίας υπήρχε ιερό στην πόλη.Ο Παυσανίας επίσης αναφέρει ότι παρόμοια εορτή λάμβανε χώρα στην αρχαία Ήλιδα προς τιμήν της Ελαφιαίας Αρτέμιδος, εν μέρει παράφραση της γειτονικής λατρείας της Αλφιαίας Αρτέμιδος.

Η Άρτεμη με τη Λητώ και τον Απόλλωνα δέχονται τους πιστούς με τις προσφορές τους.

• Μουνιχιών:Ο Μουνιχιών είναι ο δέκατος μήνας στο αττικό ημερολόγιο. Είναι αφιερωμένος στη θεά Άρτεμη.Κατά τον Πλούταρχο οι αρχαίοι Αθηναίοι και Πειραιώτες εόρταζαν τη Μουνιχία Άρτεμη στις 16 του Μουνιχιώνα, που συμπίπτει με τη σύγχρονη 1η Απριλίου.

• Θαργηλιών:Ο Θαργηλιών είναι ο ενδέκατος μήνας στο αττικό ημερολόγιο. Ήταν αφιερωμένος στους θεούς Απόλλωνα και της Άρτεμης.Κυριότερη γιορτη του μήνα αυτού ήταν τα ομώνυμα Θαργήλια, που κρατούσαν δυο ημέρες.Τα Θαργήλια ήταν η γενέθλια γιορτή του Απόλλωνα που τελούνταν έν άστει στην Αρχαία Αθήνα κατά τη εβδόμη ημέρα του μήνα Θαργιλιώνα,εποχή ωρίμανσης των καρπών.

• Σκιροφοριών:O Σκιροφοριών είναι ο δωδέκατος μήνας στο αττικό ημερολόγιο, ο οποίος στην Αθήνα σηματοδοτούσε το τέλος του έτους. Ήταν αφιερωμένος στην θεα Αθηνά.Η σημαντικότερη γιορτή αυτό το μήνα ήταν τα Σκιροφόρια προς τιμήν της Αθηνάς Σκιράδος. Επρόκειτο για μια γιορτή με αρχαίες ρίζες και ήταν καθαρά γυναικεία,ήταν το σχέδιο των γυναικών για την επανάσταση τους όπου απεικονίζοταν με φόντο τη γιορτή αυτή...